10 main principles of law that form the foundation of legal systems globally:
- Rule of Law
This principle states that no one is above the law, including lawmakers and government officials. The law applies equally to all individuals, ensuring that justice is applied fairly and consistently.
- Equality Before the Law
All individuals, regardless of race, gender, social status, or background, must be treated equally under the law. This principle ensures non-discrimination and promotes justice.
- Presumption of Innocence
In criminal law, a person is presumed innocent until proven guilty. This means the burden of proof lies with the prosecution, and the accused has the right to defend themselves.
- Right to a Fair Trial
Every individual is entitled to a fair and public trial conducted by an impartial tribunal. This includes the right to be heard, represented by legal counsel, and informed of the charges.
- Due Process of Law
This principle ensures that the legal rights of individuals are respected throughout legal proceedings. It includes the right to be heard, proper notice of legal actions, and an impartial hearing.
- Separation of Powers
The separation of powers divides the functions of government into three branches: legislative (law-making), executive (law-enforcement), and judiciary (law-interpretation). This division prevents the concentration of power and upholds checks and balances.
- Legal Certainty and Predictability
The law must be clear, publicized, and stable, so individuals know their rights and obligations. Legal certainty ensures that people can plan their actions with confidence in the legal system.
- Proportionality
This principle requires that legal measures taken by the government or judicial system should be proportionate to their objective. Punishments or actions must not be excessive relative to the offense or action they address.
- Legality
The legality principle states that no one should be punished or face legal consequences except under the clear provisions of the law. This guards against arbitrary punishments and retroactive laws.
- Access to Justice
All individuals have the right to access the legal system and seek redress for grievances. This includes the availability of courts, legal aid, and the right to have a legal judgment enforced.
These principles create a framework for a fair and just legal system and ensure the protection of fundamental human rights.
यहाँ १० मुख्य कानूनी सिद्धान्तहरू नेपालीमा व्याख्या गरिएको छ:
१. कानूनको शासन (Rule of Law)
यस सिद्धान्तले भन्छ कि कानूनभन्दा माथि कोही पनि हुँदैन, जसमा कानून निर्माता र सरकारी अधिकारीहरू समेत पर्छन्। कानून सबै व्यक्तिहरूमा समान रूपमा लागू हुन्छ, जसले निष्पक्ष र एकरूप न्याय सुनिश्चित गर्दछ।
२. कानूनअगाडि समानता (Equality Before the Law)
जाति, लिङ्ग, सामाजिक स्तर, वा पृष्ठभूमि जेसुकै भए पनि सबै व्यक्तिलाई कानूनअन्तर्गत समान व्यवहार गरिनुपर्छ। यस सिद्धान्तले भेदभावरहित समाजको निर्माण र न्याय प्रवर्द्धन गर्छ।
३. निर्दोषताको अनुमान (Presumption of Innocence)
फौजदारी कानूनी प्रक्रियामा, एक व्यक्तिलाई दोषी साबित नभएसम्म निर्दोष मानिन्छ। अभियोजन पक्षमाथि प्रमाणको भार रहन्छ, र अभियुक्तलाई आफ्नो रक्षा गर्ने अधिकार हुन्छ।
४. निष्पक्ष सुनुवाइको अधिकार (Right to a Fair Trial)
हरेक व्यक्तिलाई निष्पक्ष र सार्वजनिक सुनुवाइको अधिकार छ, जुन एक निष्पक्ष न्यायाधिकरणद्वारा सञ्चालन हुन्छ। यसमा अभियुक्तलाई सुन्ने अधिकार, कानूनी परामर्शदाताद्वारा प्रतिनिधित्व गरिने अधिकार, र आरोपहरूको जानकारी हुने अधिकार समावेश हुन्छ।
५. कानूनी प्रक्रिया (Due Process of Law)
यस सिद्धान्तले कानूनी प्रक्रिया चल्दाखेरी व्यक्तिहरूका कानूनी अधिकारको सम्मान सुनिश्चित गर्छ। यसमा सुन्ने अधिकार, कानूनी कारवाहीको जानकारी दिने उचित सूचना, र निष्पक्ष सुनुवाइ समावेश हुन्छ।
६. शक्तिको विभाजन (Separation of Powers)
शक्तिको विभाजनले सरकारको काम तीन भागमा बाँड्छ: विधान (कानून बनाउने), कार्यपालिका (कानून लागू गर्ने), र न्यायपालिका (कानूनको व्याख्या गर्ने)। यसले शक्ति केन्द्रित हुन नदिन्छ र सन्तुलन कायम राख्छ।
७. कानूनी निश्चितता र पूर्वानुमान (Legal Certainty and Predictability)
कानून स्पष्ट, सार्वजनिक र स्थिर हुनुपर्छ, ताकि व्यक्तिहरूले आफ्नो अधिकार र दायित्व बुझ्न सकून्। कानूनी निश्चितताले व्यक्तिहरूलाई कानूनी प्रणालीप्रति विश्वास राखेर योजना बनाउन मद्दत गर्दछ।
८. समानुपातिकता (Proportionality)
यस सिद्धान्तले सरकार वा न्याय प्रणालीले लिने कानूनी उपायहरू उद्देश्यअनुसार उचित हुनुपर्ने कुरा सुनिश्चित गर्छ। सजाय वा कारबाही अपराध वा सम्बद्ध कार्यको तुलनामा अत्यधिक हुनु हुँदैन।
९. वैधता (Legality)
वैधताको सिद्धान्तले भन्छ कि कानूनको स्पष्ट प्रावधानहरूबाहेक कसैलाई पनि दण्डित गर्न वा कानूनी परिणामको सामना गराउन हुँदैन। यसले मनपरी सजाय र पछाडि फर्केर लाग्ने कानूनहरूबाट सुरक्षा दिन्छ।
१०. न्यायको पहुँच (Access to Justice)
सबै व्यक्तिहरूले कानूनी प्रणालीमा पहुँच र गुनासोहरूको निवारण खोज्ने अधिकार पाउँछन्। यसमा अदालतहरूको उपलब्धता, कानूनी सहायता, र कानूनी निर्णय कार्यान्वयनको अधिकार समावेश छ।
यी सिद्धान्तहरूले निष्पक्ष र न्यायपूर्ण कानूनी प्रणालीको ढाँचा तयार गर्छन् र आधारभूत मानव अधिकारहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्छन्।
